Prawo bankowe. Komentarz

Komentarz szczegółowo prezentuje ustawę z 29.8.1997 r. - Prawo bankowe ze szczegółowym omówieniem rozwiązań prawnych przyjętych w ustawie w zakresie regulacji wszystkich instytucji prawa bankowego - przede wszystkim dotyczących tworzenia i organizacji banków, prowadzenia działalności bankowej, nadzoru bankowego oraz postępowania naprawczego i likwidacji banku.

Autor omówił instytucje prawa bankowego uwzględniając zmiany wynikające z noweli z 26.1.2007 r. transponującej do polskiego porządku prawnego postanowienia unijnych dyrektyw. Zmiany te dotyczą m.in. systemu zarządzania, koncentracji zaangażowań, tajemnicy bankowej, funduszy własnych banku.

Oprócz wymienionej nowelizacji uwzględnione zastały zmiany wynikające z ustawy z 24.5.2007 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz niektórych innych ustaw oraz ustawy z 21.7.2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, wprowadzającej instytucję Komisji Nadzoru Finansowego, która przejęła kompetencje instytucji nadzorczych dotychczas istniejących.

Książka zawiera ponadto szereg wzorów pism i umów przydatnych w bankowości np.: bankowy tytuł egzekucyjny, umowę o przystąpienie do długu, umowę rachunku bankowego, gwarancję bankową, deklarację wystawcy weksla in blanco, oświadczenie banku.

Adresaci:
Opracowanie przeznaczone jest zarówno dla prawników-praktyków (adwokatów, radców prawnych, rzeczników patentowych), oraz innych osób i organizacji, zajmujących się problemami bankowości w Polsce. Z tego względu zrezygnowano z obszernego cytowania wypowiedzi przedstawicieli doktryny oraz z prezentowania kwestii spornych, dyskutowanych w literaturze. Dużo miejsca poświęcono zaś omówieniu poszczególnych przepisów.

Przedmowa:
Od XIII w., kiedy to we Florencji powstały pierwsze wielkie domy bankowe, banki stały się jednym z najważniejszych elementów prawidłowo rozwijającej się gospodarki. Rola banków z upływem czasu wzrastała, albowiem obrót pieniężny oraz dysponowanie środkami umożliwiającymi prowadzenie szeroko zakrojonej polityki inwestycyjnej wywierały olbrzymi wpływ na system gospodarczy państw i decydowały o ich zamożności.

Znaczenie gospodarcze banków trudne jest zatem do przecenienia. Niemniej jednak równie ważna wydaje się być rola banków jako podmiotów zaufania publicznego. Stwierdzenie, że coś jest "pewne jak w banku" nie powinno tracić swojej aktualności równieżdzisiaj. Banki, dysponujące określonymi przywilejami prawnymi, powinny zmierzać nie tylko do osiągania jak najlepszych wynikówfinansowych, lecz przede wszystkim tworzyć uzasadnione przekonanie, iż jednym z podstawowych celów ich działania jest ochrona interesów ich klientów. Tylko wówczas bank będzie rzeczywiście instytucją zaufania publicznego. Wtedy też dosyć szerokie przywileje prawne banków znajdą swoje uzasadnienie praktyczne a system prawa bankowego w Polsce nie musi być krytykowany lecz może stać się pewnym modelem obrazującym jedną z możliwości prawnej regulacji tworzenia i działalności banków.

Gruntowna reforma Prawa bankowego, która realizowana jest od maja 2004 r. powoduje, iż ciągle brak jest należytego dystansu do nowych uregulowań oraz oceny ich funkcjonowania w dłuższej praktyce. Niemniej jednak członkostwo Polski w Unii Europejskiej i konieczność wdrożenia regulacji unijnych oraz praktyka stosowania przepisów ustawy i jej niedoskonałości w wielu zakresach powodowały, iż tak szeroka nowelizacja Prawa bankowego była konieczna i będzie zapewne nadal kontynuowana. Zmienione instytucje prawne oraz uregulowania stały się jednak w części zagadnieniami kluczowymi dla stosowania ustawy w praktyce a zatem próba ich przybliżenia i merytorycznej oceny jest konieczna choć trudna.

Niniejszy komentarz przeznaczony jest głównie dla praktyków, stosujących na co dzień prawo bankowe. W związku z tym głównym zamiarem autora było przedstawienie możliwie najszerszego spektrum poglądów i opinii na temat instytucji prawa bankowego, jakie zostały zaprezentowane w nauce prawa. Autor ma również nadzieję, iż doświadczenie związane z zatrudnieniem w instytucjach bankowych oraz stosowaniem przepisów ustawy w ramach postępowań sądowych spowodowało, iż komentarz koncentruje się na ważnych zagadnieniach spornych, kontrowersyjnych, najczęściej pojawiających się podczas stosowania przepisów ustawy. Z tego też mwzględu znajdują się w nim wzory umów i oświadczeń stosowanychnajczęściej w praktyce bankowej oraz dosyć szerokie odniesienia mdo prawa wekslowego, czekowego, dewizowego, ksiąg wieczystychi hipoteki oraz zagadnień procesowych (zwłaszcza egzekucyjnych), które z prawem bankowym są niezwykle blisko związane i częstokroć warunkują jego prawidłowe i skuteczne stosowanie.

Jastrzębie Zdrój, sierpień 2008 r. Leszek Mazur