Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914
- Autor:
- Jarosław Kita
- Wydawnictwo:
- Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
- Ocena:
- Bądź pierwszym, który oceni tę książkę
- Stron:
- 748
- Dostępne formaty:
-
PDFePubMobi
Opis ebooka: Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914
Historia miast przeżywa obecnie wyraźny rozkwit, o czym świadczą liczne publikacje przedstawiające dzieje światowych aglomeracji i mniejszych ośrodków miejskich. Rozmaite aspekty życia miejskiego przybliżane są w naukowych monografiach, esejach, a także w historiach literackich, kryminalnych czy kulinarnych. Poszukiwanie lokalnych tożsamości stanowi przeciwwagę dla procesów kulturowej unifikacji i globalizacji - jest odkrywaniem swoistego miejskiego genius loci. Odnosi się to także do Łodzi, mającej od sześciu wieków prawa miejskie, a od dwóch - status jednego z najważniejszych ośrodków miejskich w Polsce. Pomimo istnienia ogromnej liczby publikacji o mieście nad Łódką, odczuwalny jest brak nowego syntetycznego opracowania jego pełnej historii.
Monografia będąca efektem pracy ponad 20 autorów poświęcona jest dziejom Łodzi w latach 1820-1914, a więc czasom, kiedy niewielkie rolnicze miasteczko przekształciło się w wielki przemysłowy ośrodek miejski. Można w nim odnaleźć także informacje o przeszłości podłódzkich wsi, obecnie dzielnic miasta, w których wówczas zamieszkiwały dziesiątki tysięcy ludzi. Historia Łodzi przemysłowej cieszyła się od lat największym zainteresowaniem badaczy, dlatego autorzy stanęli przed trudnym zadaniem innego, nowatorskiego jej ujęcia. Porządkują zatem dotychczasowe ustalenia, ale również odkrywają przed Czytelnikiem nowe fakty. Narracja podporządkowana jest przede wszystkim przybliżeniu wieloaspektowego życia kształtującej się nowoczesnej społeczności miasta. Tekst główny uzupełniają kapsuły zawierające fragmenty wartościowych źródeł, biogramy i ciekawostki oraz ilustracje. To książka o Łodzi, która stała się "ziemią obiecaną".
Wybrane bestsellery
-
Kulisy Peerelu Mimo że od upadku PRL minęło już kilkadziesiąt lat, okres rządów komunistycznych w Polsce wciąż wzbudza kontrowersje i jest przedmiotem sporów oraz dyskusji nie tylko wśród historyków, lecz także polityków i dziennikarzy. Antoni Dudek i Zdzisław Zblewski, historycy, którzy od la...(79.20 zł najniższa cena z 30 dni)
79.20 zł
99.00 zł(-20%) -
Za jakie przewinienia można było zostać zmienionym w bestię? Co groziło śmiałkom, którzy napotkali wzrok Meduzy? Kto strzegł mitycznego złotego runa? Z jakich bestii przyrządzano eliksir młodości? Zapraszamy w podróż po fascynującym świecie mitów Greków i Rzymian. Ale uwaga: będą potwory! Bo mit...(24.64 zł najniższa cena z 30 dni)
20.85 zł
37.91 zł(-45%) -
"Jest to wykład rzetelny, skonstruowany ściśle chronologicznie, bardziej opowiadający niż analizujący. Historia polityczna w ujęciu Autora to historia polityki, która rozgrywa się przede wszystkim na terenie instytucji państwowych i w obrębie klasy politycznej. Głównym podmiotem nie jest więc ano...(64.16 zł najniższa cena z 30 dni)
78.96 zł
98.70 zł(-20%) -
Informacje o zarazach przekazywano z ust do ust, przepisywano z księgi do księgi, dodając coś lub ujmując. Budząca strach cholera, napawająca lękiem dżuma, odrażający trąd, dziesiątkująca ludność ospa prawdziwa, tajemnicze gorączki krwotoczne z serca Afryki - to tylko niektóre przykłady chorób wy...(23.99 zł najniższa cena z 30 dni)
23.99 zł
29.99 zł(-20%) -
Fascynująca kultura Japonii Od prehistorii do współczesności W Dziejach kultury japońskiej profesor Ewa Pałasz-Rutkowska zabiera czytelników w podróż po fascynującej kulturze Japonii. Przedstawia sposób życia jej mieszkańców, ich język, wierzenia oraz zwyczaje i obyczaje. Prezentuje największe ...(79.20 zł najniższa cena z 30 dni)
79.20 zł
99.00 zł(-20%) -
Kamil Janicki, autor wielu bestsellerów, m.in. Pańszczyzny i Warcholstwa, w swojej najnowszej książce przedstawia najbardziej aktualną wizję tych interpretacji i odsyła do ciekawych wniosków.(24.90 zł najniższa cena z 30 dni)
26.34 zł
47.90 zł(-45%) -
Niemcy w 1918 roku: koniec Wielkiej Wojny, rewolucja, zwycięstwo demokracji, a przy tym triumf wyzwolonego życia. Inflacja wstrząsa tradycyjnymi wartościami. Wszystko ma być zasadniczo inne: nowa kobieta, nowy mężczyzna, nowe życie, nowe myślenie. Kobiety obcinają włosy, wychodzą wieczorami, podb...(24.90 zł najniższa cena z 30 dni)
26.34 zł
47.90 zł(-45%) -
Historia miast przeżywa obecnie wyraźny rozkwit, o czym świadczą liczne, często obszerne tomy przedstawiające dzieje światowych aglomeracji i mniejszych ośrodków miejskich. Rozmaite aspekty życia miejskiego przybliżane są w naukowych monografiach, esejach, a także w historiach literackich, krymin...
Łódź poprzez wieki. Historia miasta. Tom 1: do 1820 roku Łódź poprzez wieki. Historia miasta. Tom 1: do 1820 roku
(38.08 zł najniższa cena z 30 dni)80.92 zł
95.20 zł(-15%) -
Praca przynosi syntetyczne przedstawienie idei Międzymorza zarówno w sferze formowania się samej koncepcji, jak też jej praktycznej realizacji. Autor w sposób przemyślany i kompetentny przedstawia narodziny pomysłu w czasach najdawniejszych, prowadząc go meandrami dynastycznej polit...
Międzymorze - wizja, iluzja, czy... racja stanu? Z dziejów polskiej myśli i praktyki politycznej Międzymorze - wizja, iluzja, czy... racja stanu? Z dziejów polskiej myśli i praktyki politycznej
(13.95 zł najniższa cena z 30 dni)29.67 zł
34.90 zł(-15%) -
Książka Atomy: od filozoficznej idei do fizycznej realności omawia ewolucje postrzegania składowych elementów materii, począwszy od czasów antycznych aż do współczesności. Opracowanie nie tylko przedstawia dane historyczne dotyczące rozumienia, sposobu interpretowana i opisu ...
Atomy. Od filozoficznej idei do fizycznej realności Atomy. Od filozoficznej idei do fizycznej realności
(119.92 zł najniższa cena z 30 dni)119.92 zł
149.90 zł(-20%)
Jarosław Kita - pozostałe książki
-
Prezentowany, jedenasty tom z serii Życie prywatne Polaków w XIX wieku, opatrzony podtytułem "Perspektywa stołu", przenosi uwagę na kulturowe i społeczne kwestie spożywania i jedzenia. Stanowi próbę oglądu życia prywatnego i życia codziennego epoki przez pryzmat praktyk i nawyków żywieniowych ora...
Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Perspektywa stołu. Tom 11 Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Perspektywa stołu. Tom 11
(10.98 zł najniższa cena z 30 dni)23.33 zł
27.45 zł(-15%) -
Jedną z największych przygód badaczy przeszłości jest odkrywanie motywów działania człowieka. To często mozolna rekonstrukcja uwarunkowań, które nadały kierunek aktywności jednostki, grupy, narodu. Przeszłość składa się z faktów, które zostały zapamiętane, oraz ...
Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Kariera w optyce prywatności. Tom 9 Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Kariera w optyce prywatności. Tom 9
(9.98 zł najniższa cena z 30 dni)21.21 zł
24.95 zł(-15%) -
Prezentowany zbiór studiów i szkiców dedykowany jest Profesorowi Wiesławowi Pusiowi – znakomitemu historykowi i nauczycielowi akademickiemu, wychowawcy kilku pokoleń absolwentów Uniwersytetu Łódzkiego, osobie szczególnie zasłużonej dla Alma Mater...
Nie zamyka się w "skorupie" uczonego. Studia i szkice ofiarowane Profesorowi Wiesławowi Pusiowi w osiemdziesiątą rocznicę urodzin Nie zamyka się w "skorupie" uczonego. Studia i szkice ofiarowane Profesorowi Wiesławowi Pusiowi w osiemdziesiątą rocznicę urodzin
(9.96 zł najniższa cena z 30 dni)21.17 zł
24.90 zł(-15%) -
Książka jest drugim tomem serii wydawniczej Życie prywatne Polaków w XIX wieku, będącej pokłosiem drugiej ogólnopolskiej konferencji naukowej z tego cyklu. Prezentowane w niej artykuły i rozprawy to efekt współpracy naukowo-badawczej Instytutu Historii i Stosunków Międ...
-
Książka jest trzecim tomem serii wydawniczej Życie prywatne Polaków w XIX wieku, będącej pokłosiem drugiej ogólnopolskiej konferencji naukowej z tego cyklu. Prezentowane w niej artykuły i rozprawy to efekt współpracy naukowo-badawczej Instytutu Historii i Stosunków Mię...
-
Kolejny, ósmy tom z serii Oblicza Wojny w całości dedykowany jest Ukrainie. Publikowane studia obejmują okres od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne. Prezentowane tu artykuły dotyczą przede wszystkim historii ziem dzisiejszej Ukrainy, a ich autorami są historycy, historycy sztuki i polit...
Oblicza wojny, t. 8. Narzędzia wojny Oblicza wojny, t. 8. Narzędzia wojny
Tadeusz Grabarczyk, Jarosław Kita, Magdalena Pogońska-Pol, Myroslav Voloshchuk
-
Kolejny, jubileuszowy już, dziesiąty tom serii wydawniczej Życie prywatne Polaków w XIX wieku, podobnie jak wcześniejsze tomy, również zrodził się z potrzeby innego opowiadania o przeszłości. Tym razem proponujemy nową perspektywę poznawczą życia prywatnego i życia codziennego epoki...
Życie prywatne Polaków w XIX wieku. W zwierciadle rzeczy. Tom X Życie prywatne Polaków w XIX wieku. W zwierciadle rzeczy. Tom X
(9.98 zł najniższa cena z 30 dni)21.20 zł
24.94 zł(-15%) -
W XIX w. modne było wypoczywać u wód. Ludzie jeździli do uzdrowisk, by poprawić stan zdrowia, leczyć choroby przewlekłe, głównie gruźlicę. Aż do wybuchu I wojny światowej leczenie klimatyczne w uzdrowiskach było jedyną w miarę skuteczną formą profilaktyki i terapii gruźlicy. Kuracjusze spędzali w...
Ziemianka w dziewiętnastowiecznym kurorcie. Listy Stefanii z Lemańskich Rzewuskiej do męża Ziemianka w dziewiętnastowiecznym kurorcie. Listy Stefanii z Lemańskich Rzewuskiej do męża
-
Piąty tom serii wydawniczej Oblicza Wojny ma tak jak poprzednie charakter interdyscyplinarny, plasując się na styku badań historycznych, archeologicznych, antropologicznych, architektonicznych i muzealniczych. Znajdziemy w nim różne ujęcia metodologiczne dotyczące szerokiego spektrum za...
Ebooka "Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914" przeczytasz na:
-
czytnikach Inkbook, Kindle, Pocketbook, Onyx Boox i innych
-
systemach Windows, MacOS i innych
-
systemach Windows, Android, iOS, HarmonyOS
-
na dowolnych urządzeniach i aplikacjach obsługujących formaty: PDF, EPub, Mobi
Masz pytania? Zajrzyj do zakładki Pomoc »
Audiobooka "Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914" posłuchasz:
-
w aplikacji Ebookpoint na Android, iOS, HarmonyOs
-
na systemach Windows, MacOS i innych
-
na dowolnych urządzeniach i aplikacjach obsługujących format MP3 (pliki spakowane w ZIP)
Masz pytania? Zajrzyj do zakładki Pomoc »
Kurs Video "Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914" zobaczysz:
-
w aplikacjach Ebookpoint i Videopoint na Android, iOS, HarmonyOs
-
na systemach Windows, MacOS i innych z dostępem do najnowszej wersji Twojej przeglądarki internetowej
Szczegóły ebooka
- ISBN Ebooka:
- 978-83-833-1296-5, 9788383312965
- Data wydania ebooka:
- 2023-11-20 Data wydania ebooka często jest dniem wprowadzenia tytułu do sprzedaży i może nie być równoznaczna z datą wydania książki papierowej. Dodatkowe informacje możesz znaleźć w darmowym fragmencie. Jeśli masz wątpliwości skontaktuj się z nami sklep@ebookpoint.pl.
- Numer z katalogu:
- 221656
- Rozmiar pliku Pdf:
- 24.5MB
- Rozmiar pliku ePub:
- 23.9MB
- Rozmiar pliku Mobi:
- 43.6MB
- Pobierz przykładowy rozdział PDF
- Pobierz przykładowy rozdział EPUB
- Pobierz przykładowy rozdział MOBI
Spis treści ebooka
Wstęp (Jarosław Kita) 7
Część I. Rozwój Łodzi przemysłowej w latach zaborów 15
Początki (1820–1831) (Krzysztof P. Woźniak) 17
Okres powolnego rozwoju (1831–1864) (Jarosław Kita) 41
Okres gwałtownego rozkwitu (1865–1897) (Wiesław Puś) 81
Czas przełomu (1897–1914) (Kamil Śmiechowski) 123
Miasto pracy 128
„Sierota bez ojca i matki…” 134
Miasto rewolucji 143
Walki bratobójcze i lokaut 149
Rozkwit życia społecznego. Bilans rewolucji 154
Przed Wielką Wojną 158
Część II. Łodzianie 163
Narodowości i wyznania 165
Niemcy i ewangelicy (Krzysztof P. Woźniak) 165
Żydzi (Wiesław Puś) 186
Rosjanie i prawosławni (Violetta Wiernicka) 211
Katolicyzm i jego wyznawcy (Ewelina M. Kostrzewska) 225
Narodziny nowoczesnej społeczności 251
Fabrykanci i kupcy (Wiesław Puś) 251
Inteligencja (Marzena Iwańska) 274
Drobnomieszczaństwo (Krzysztof P. Woźniak) 290
Robotnicy (Grażyna E. Karpińska, Marta Sikorska) 302
Łodzianki (Marta Sikorska) 325
Część III. Przestrzeń miejska 339
Rozwój przestrzenny miasta. Urbanistyka Łodzi 1820–1914 (Krzysztof Stefański) 341
Wytyczenie osad przemysłowych: Nowe Miasto i Łódka 341
Nowa Dzielnica i przemiany przestrzenne w latach 1830–1870 348
Okres „Ziemi obiecanej” 355
Łódzkie nekropolie (Krzysztof Stefański, Irmina Gadowska) 367
Rodzina miast, czyli w stronę aglomeracji łódzkiej (Kamil Śmiechowski) 375
Architektura Łodzi 1820–1914 (Daria Rutkowska-Siuda) 391
Architektura przemysłowa 391
Typ łódzkiej rezydencji 398
Budowle mieszkalne 408
Budowle użyteczności publicznej 429
Świątynie i domy modlitwy 442
Architektoniczna różnorodność Łodzi około 1900 roku. Czy style historyczne miały znaczenie? (Piotr Gryglewski) 453
Część IV. Życie łodzian w mieście przemysłowym 469
Szkolnictwo i edukacja (Marta Sikorska) 471
Szkolnictwo elementarne 474
Szkolnictwo elementarne prywatne 477
Szkoły rzemieślniczo-niedzielne 478
Szkoły fabryczne 479
Szkolnictwo ewangelickie 480
Szkolnictwo żydowskie 482
Szkolnictwo średnie 483
Szkolnictwo zawodowe 485
Szkolnictwo żeńskie 486
Opieka zdrowotna i dobroczynność (Joanna Sosnowska) 495
Kultura elit i kultura masowa w mieście przemysłowym (Kamil Śmiechowski) 523
Środowiska artystyczne 533
Środowisko artystów łódzkich (Irmina Gadowska) 533
Polska scena teatralna (Grzegorz Markiewicz) 545
Życie muzyczne (Grzegorz Markiewicz) 557
Literatura piękna i prasa 565
Literatura piękna (Karolina Kołodziej) 565
Prasa i publicystyka (Kamil Śmiechowski) 575
Sport i rekreacja (Anna Śmiechowicz) 589
Folklor miasta i obyczaje jego mieszkańców
(Grażyna E. Karpińska, Katarzyna Orszulak-Dudkowska) 607
Zabawy i rozrywki 607
Obyczaje i folklor w środowisku robotniczym 613
Język łodzian w wieku XIX (Elżbieta Umińska-Tytoń) 625
Pieczęcie i herb Łodzi. Część 2: Do początku XX wieku (Marek Adamczewski) 637
Aneks. Spis burmistrzów i prezydentów Łodzi 1820–1914 655
Wykaz skrótów 657
Bibliografia 659
Dawne ulice i place Łodzi 689
Wykaz rycin 695
Wykaz kapsuł 711
Wykaz tabel 715
Indeks nazw osobowych 717
Indeks nazw miejscowych 737
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego - inne książki
-
W latach 60. i 70. człowiek siedział w domu i albo pił wódkę albo myślał. Był czas na myślenie, bo nie było co robić. Francuz, Niemiec czy Amerykanin ciągle pracował, a ten się nudził. Wobec tego robił konkursy. W ten żartobliwy sposób architekt Stefan MUller opisywał genezę międzynarodowych s...
Słowo architekta. Opowieści o architekturze Polski Ludowej. Wydanie II Słowo architekta. Opowieści o architekturze Polski Ludowej. Wydanie II
(11.98 zł najniższa cena z 30 dni)25.46 zł
29.95 zł(-15%) -
> KRÓTKIE WPROWADZENIE - książki, które zmieniają sposób myślenia! Autor przedstawia kwestię języka i wielojęzyczności w odniesieniu do coraz bardziej wielokulturowych społeczności. Omawia nie tylko rolę języków w podróżach, pracy czy migracji w globalnym świecie, lecz także w kształto...(23.72 zł najniższa cena z 30 dni)
23.72 zł
27.90 zł(-15%) -
Kto wierzy w teorie spiskowe i dlaczego niektórzy ludzie są bardziej podatni na wiarę w nie niż inni? Jakie są konsekwencje tego typu przekonań? Czy jakakolwiek teoria spiskowa okazała się kiedykolwiek być prawdą? Psychologia teorii spiskowych obala mit, jakoby teorie spiskowe były zjawiskiem...(27.12 zł najniższa cena z 30 dni)
27.12 zł
31.90 zł(-15%) -
Poza słowiańską przestrzenią kulturową, w wielu ośrodkach akademickich na Zachodzie studia nad polskim językiem, literaturą czy historią prowadzone są zazwyczaj - zarówno na płaszczyźnie naukowej, jak i dydaktycznej - w szerszym nurcie badań slawistycznych. Właśnie z myślą o rozwoju tej specjalno...
Słowianie. Historia, kultury i języki Słowianie. Historia, kultury i języki
Marcello Garzaniti, Zofia A. Brzozowska, Piotr Kręzel, Jan M. Wolski
(28.76 zł najniższa cena z 30 dni)61.12 zł
71.90 zł(-15%) -
Arthur Greiser - modelowy funkcjonariusz narodowosocjalistycznej partii, kierownik polityczny (gauleiter) tzw. Kraju Warty i namiestnik państwa (Reichsstatthalter) w części okupowanej Polski włączonej do Rzeszy. Jego kariera rozpoczęła się od wstąpienia do NSDAP - jak sam powiedział - dla "chleba...
Arthur Greiser. Biografia i proces namiestnika III Rzeszy w Kraju Warty Arthur Greiser. Biografia i proces namiestnika III Rzeszy w Kraju Warty
(22.35 zł najniższa cena z 30 dni)47.52 zł
55.90 zł(-15%) -
Dlaczego dzieci stają się częścią zjawiska, jakim jest prześladowanie? Czy cyberprzemoc różni się od tradycyjnego prześladowania? W jaki sposób można zapobiegać prześladowaniu w szkole? W Psychologii prześladowań w szkole zgłębiamy, czym jest prześladowanie i jakie czynniki prowadzą do tego, ż...(9.90 zł najniższa cena z 30 dni)
27.12 zł
31.90 zł(-15%) -
Jakie są potencjalne skutki klonowania umysłu? Ektogeneza to prowokacja czy przyszłość reprodukcji? Jak transhumaniści kreują pokrewieństwo i płeć w post-ludzkiej przyszłości? Transhumanizm jest zjawiskiem tak popularnym, że wydaje się obecny wszędzie. Jego wpływ można dostrzec w...(9.90 zł najniższa cena z 30 dni)
44.12 zł
51.90 zł(-15%) -
Tłumaczenie publikacji czołowego badacza inteligencji, twórczości i mądrości, Roberta J. Sternberga z Uniwersytetu Cornella w USA oraz austriackiej badaczki z Uniwersytetu w Klagenfurcie, Judith GlUck. Czytelnicy, szukający mądrych odpowiedzi na trudne pytania, znajdą tu pełen zestaw zaga...(21.21 zł najniższa cena z 30 dni)
21.21 zł
24.95 zł(-15%) -
> KRÓTKIE WPROWADZENIE - książki, które zmieniają sposób myślenia! Autor prezentuje historię, teorię i praktykę kreatywności. Zastanawia się nad naturą i rozwojem procesu twórczego oraz analizuje przyczyny, dla których tworzymy. Próbuje odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób możemy zro...(23.72 zł najniższa cena z 30 dni)
23.72 zł
27.90 zł(-15%) -
Stanisława Bareję można uznać chyba za najbardziej konsekwentnego reżysera działającego w okresie PRL. Realizował wyłącznie filmy i seriale należące do gatunków rozrywkowych. W jego dorobku są przede wszystkim komedie, ale też kryminały. Brak dramatów społecznych, wojennych, history...(14.40 zł najniższa cena z 30 dni)
30.60 zł
36.00 zł(-15%)
Dzieki opcji "Druk na żądanie" do sprzedaży wracają tytuły Grupy Helion, które cieszyły sie dużym zainteresowaniem, a których nakład został wyprzedany.
Dla naszych Czytelników wydrukowaliśmy dodatkową pulę egzemplarzy w technice druku cyfrowego.
Co powinieneś wiedzieć o usłudze "Druk na żądanie":
- usługa obejmuje tylko widoczną poniżej listę tytułów, którą na bieżąco aktualizujemy;
- cena książki może być wyższa od początkowej ceny detalicznej, co jest spowodowane kosztami druku cyfrowego (wyższymi niż koszty tradycyjnego druku offsetowego). Obowiązująca cena jest zawsze podawana na stronie WWW książki;
- zawartość książki wraz z dodatkami (płyta CD, DVD) odpowiada jej pierwotnemu wydaniu i jest w pełni komplementarna;
- usługa nie obejmuje książek w kolorze.
Masz pytanie o konkretny tytuł? Napisz do nas: sklep[at]helion.pl.
Książka, którą chcesz zamówić pochodzi z końcówki nakładu. Oznacza to, że mogą się pojawić drobne defekty (otarcia, rysy, zagięcia).
Co powinieneś wiedzieć o usłudze "Końcówka nakładu":
- usługa obejmuje tylko książki oznaczone tagiem "Końcówka nakładu";
- wady o których mowa powyżej nie podlegają reklamacji;
Masz pytanie o konkretny tytuł? Napisz do nas: sklep[at]helion.pl.
Książka drukowana
Oceny i opinie klientów: Łódź poprzez wieki. Historia miasta, tom 2: 1820-1914 Jarosław Kita (0) Weryfikacja opinii następuję na podstawie historii zamówień na koncie Użytkownika umieszczającego opinię. Użytkownik mógł otrzymać punkty za opublikowanie opinii uprawniające do uzyskania rabatu w ramach Programu Punktowego.