Organizacyjno-podmiotowe uwarunkowania zjawiska wypalenia zawodowego

Niniejszy artykuł porusza problematykę wybranych organizacyjnych oraz podmiotowych uwarunkowań zjawiska wypalenia zawodowego wśród pracowników szczebla specjalistycznego oraz kierowniczego zatrudnionych w instytucjach budżetowych oraz przedsiębiorstwach prywatnych. Autorzy prezentują wyniki badań prowadzonych od 2011 roku na terenie całej Polski w następujących obszarach gospodarczych: ochrona zdrowia, administracja publiczna, edukacja, obrona narodowa, handel i usługi, finanse. Badania koncentrowały się na wyjaśnieniu związków pomiędzy czynnikami organizacyjnymi, takimi jak: percepcja klimatu organizacyjnego, doświadczenie stresu organizacyjnego, rozumianego jako: konflikt roli zawodowej, wieloznaczność roli, przeciążenie rolą oraz osobowościowymi (cechy osobowości w ujęciu Wielkiej Piątki) a poziomem wypalenia zawodowego. Wyniki badań wskazują, że wypalenie zawodowe jest najsilniej warunkowane przez przeciążenie roli zawodowej oraz negatywną globalną percepcję klimatu organizacyjnego. Najsilniejsze osobowościowe predykatory wypalenia to podwyższony poziom depresyjności, niskie zaufanie (nasilony cynizm i sceptycyzm), niska ugodowości i wysoki neurotyzm oraz wysoka obowiązkowość i co zaskakujące asertywność.

The article concerns the subject of given organizational and subjective determinants of the phenomenon of occupational burn-out experienced among middle- and managerial-level staff employed in budgetary as well as in business organizations. The authors present the results of research led from 2011 up to 2012 throughout Poland in different fields and economic sectors like: health care, public administration, education, national defense, trade and services and financial areas. The research focused on the explanation of relationships between occupational burn-out (defined as emotional exhaustion, cynism and sense of personal achievement) and perception of organizational environment, level of sensed organizational stress and personality factors (personality traits according to the Big Five Model). The results confirm that the strongest cause of burn out are: occupational role overload and globally negative perception of organizational environment. The strongest personality predictor of burning out are higher level of depressiveness, low trust (stronger cynism and skepticism), low level of agreeableness and high neuroticism, high reliability and what is most surprising assertiveness.