Amerykańska sielanka

Znakomita proza. Odpowiedź na to dlaczego Philip Roth co roku znajduje się w gronie faworytów do literackiej Nagrody Nobla.

Kiedy dwudziesty wiek dobiegał końca, Philip Roth podarował nam niezwykłą powieść, elegię dla wszystkich obietnic stulecia dobrobytu, porządku obywatelskiego i rodzinnego szczęścia. Bohaterem Rotha jest Szwed Levov. Legendarny zawodnik liceum w Newark, dorasta w szybko rozwijających się powojennych czasach. Mężczyzna żeni się z miss stanu New Jersey, po ojcu dziedziczy fabrykę rękawiczek i przenosi się do kamiennego domu w spokojnej wiosce Old Rimrock. I nagle pewnego pięknego dnia w roku 1968, jego Amerykański sen pryska jak bańka mydlana. Ukochana córeczka Szweda, Merry, z kochającej, bystrej dziewczyny zmienia się w ponurą, fanatyczną nastolatkę, która jest zdolna do najbardziej brutalnych aktów politycznego terroryzmu. Z dnia na dzień życie Szweda ze spokojnej amerykańskiej sielanki przemienia się w pełną szaleństwa niedolę. Powieść Rotha to przejmujące, napędzane żalem i złością, ale także współczuciem dla bohaterów arcydzieło, uważane za jedno z czołowych osiągnięć amerykańskiej prozy lat 90 – tych.

(…) Szwed. W czasie wojny, kiedy jeszcze chodziłem do podstawówki, było to u nas w Newark imię magiczne, nawet dla dorosłych o jedno raptem pokolenie oddalonych od starego getta na Prince Street, a więc nie tak doszczętnie zamerykanizowanych, żeby im miały imponować wyczyny szkolnego sportowca. Magiczne imię i magiczna, nietypowa twarz. Żaden inny z nielicznych blondynów w naszym przeważająco żydowskim prywatnym gimnazjum nie mógł poszczycić się choćby namiastką mocno zarysowanej szczęki i kamiennej, iście wikingowskiej twarzy niebieskookiego blond zjawiska, które wrodziło się w nasze plemię jako Seymour Irving Levov (…)

(…) Wyniesienie Szweda Levova na parnas Żydów z Weequahic tłumaczą, moim zdaniem, dwie rzeczy: wojna z Niemcami i Japonią oraz związane z nią obawy. Niepokonany na boisku Szwed sprawiał, iż bezsensowna powłoka życia dawała kuriozalne, iluzoryczne oparcie i szansę błogiego zanurzenia się w Szwedowej niewinności ludziom żyjącym w strachu, że już nigdy nie ujrzą swoich synów, braci lub mężów (…)

Fragment książki